SIBO, de vaak nog onbekende oorzaak van een opgezwollen buik

Geschreven door Jacqui Bolt

portret Jacqui Bolt
(Last Updated On: 01/12/2022)

Wel één op de tien mensen heeft vaak last van een opgeblazen gevoel na een maaltijd. Dit gaat veelal gepaard met buikpijn en diarree of constipatie. In de meeste gevallen wordt dit veroorzaakt door een teveel aan schadelijke bacteriën in de dunne darm, oftewel: SIBO. SIBO staat voor small intestinal bacterial overgrowth, wat Engels is voor een overgroei van bacteriën in de dunne darm. SIBO is nog een redelijk onbekende aandoening, waardoor veel mensen met buikklachten rondlopen zonder dat zij op de juiste manier gediagnosticeerd zijn of behandeld worden.

In dit artikel:  

Wat is SIBO?

Bij een small intestinal bacterial overgrowth (SIBO) leven er bepaalde, schadelijke darmbacteriën in de dunne darm, die eigenlijk in de dikke darm thuishoren. In de dikke darm leven de zogenaamde darmflora: dit is een samenstel van allerlei micro-organismen als bacteriën, gisten en archaea. In de dunne darm vindt meeste de vertering van voedsel plaats, voordat de restanten naar de dikke darm worden getransporteerd. In de dunne darm leven ook bacteriën, maar over het algemeen een stuk minder dan in de dikke darm. Maar wanneer de last hebt van SIBO, leven er dus meer micro-organismen in de dunne darm dan zou moeten. SIBO leidt tot allerlei klachten als buikpijn, een opgeblazen buik, een vol gevoel, winderigheid, overmatig veel boeren, misselijkheid, diarree of constipatie, fibromyalgie, vitamine tekorten, rusteloze benen, en levercirrose.1 2 3 4 5 6

SIBO is niet te verwarren met het Prikkelbare Darm Syndroom. SIBO wijst namelijk op een dysbiose in de dunne darm, terwijl het Prikkelbare Darm Syndroom te maken heeft met een dysbiose in de dikke darm. Toch hebben veel mensen met het Prikkelbare Darm Syndroom ook last van SIBO en hebben veel mensen met SIBO ook last van het Prikkelbare Darm Syndroom.7

In de dikke darm bevindt zich de darmflora: het samenstel van verschillende soorten micro-organismen. In een gezonde dunne darm bevinden zich ook bacteriën, maar minder dan in de dikke darm. Maar wanneer iemand last heeft van SIBO, leven er teveel (schadelijke) bacteriën in de dunne darm.

Wat heeft gasvorming met SIBO te maken?

Mensen met SIBO hebben bepaalde bacteriën in hun dunne darm die koolhydraten omzetten in waterstofgas.8 Het gaat hier dan om de bacteriën die onder de schadelijke bacteriestam genaamd Proteobacteriën vallen.9 10 Mensen die veel Proteobacteriën in hun darmen hebben (zowel in de dikke als in de dunne darm), hebben een verhoogde kans op allerlei ziekten en aandoeningen. Zo hebben mensen met een depressie,11 de ziekte van Crohn,12 het prikkelbare darm syndroom13 en Alzheimer14 namelijk meer Proteobacteriën in hun darmen dan gezonde mensen.

Diagnose van SIBO

SIBO is niet de enige aandoening die voor een opgeblazen gevoel zorgt. Ook lactose- of fructose-intolerantie leiden tot winderigheid, diarree en een opgeblazen gevoel. Om de precieze oorzaak te achterhalen zijn er speciale ademtests ontwikkeld. Patiënten krijgen dan een drankje met glucose of lactulose (een type suiker dat uit lactose wordt gehaald) om SIBO uit te sluiten, een drankje met lactose en een drankje met fructose.

De schadelijke bacteriën die bij SIBO een rol spelen zetten glucose om in waterstofgas, maar een groot aantal SIBO-patiënten dragen ook andere micro-organismen met zich mee, die de waterstofgas vervolgens omzetten in waterstofsulfide of methaan.15 (Waterstofsulfide heeft een zwavel geur en dit kan de oorzaak zijn dat sommige scheten zo ontzettend stinken.) Wanneer iemand na een glucose- (of lactulose-) drankje dus veel waterstofgas, waterstofsulfide of methaan uitademt, kan de diagnose SIBO gesteld worden. Wanneer de patiënt hoge hoeveelheden waterstofgas of methaan na het consumeren van lactose of fructose uitademt, is er sprake van een fructose- of lactose-intolerantie.16 17 18

Wat zijn de risicofactoren van SIBO?

Er zijn verschillende risicofactoren die kans op SIBO vergroten. Dit zijn onder andere:

  • verminderd maagzuur door maagzuurremmers, een Helicobacter pylori-infectie of een maagverkleining
  • voedselvergiftiging
  • het hebben van een ontstekingsziekte in de darmen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
  • het hebben ondergaan van een darmoperatie in het verleden.

Zoals ik in dit artikel beschreven, speelt maagzuur een belangrijk rol in het in balans houden van het microbioom van de maag en het microbioom in de dunne darm. Bij een verminderde hoeveelheid maagzuur gaat de pH (de zuurtegraad) omhoog en hebben meer bacteriën de kans om te overleven in de maag. En dus ook kwaadaardige bacteriën. Maagzuurbeschermers, zoals Rennie en maagzuurremmers, zorgen voor minder maagzuur in de maag. Met een verhoging van de pH en een dysbiose van het microbioom op deze plek als gevolg. Uit onderzoek blijkt dan ook dat het slikken van maagzuurremmers de kans op SIBO vergroot. In dit onderzoek had van de 200 proefpersonen die maagzuurremmers slikten, wel 50% ook last van SIBO. En van de 50 proefpersonen die nooit maagzuurremmers hadden genomen, had slecht 6% last van SIBO.19

Daarnaast heeft de schadelijke bacterie genaamd Helicobacter pylori ook het vermogen om maagzuur in de maag te verminderen.20 De Helicobacter pylori is een bacterie die al duizenden jaren in de maag van het menselijk lichaam leeft. Maar wanneer deze bacterie in de maag de overhand krijgt en er sprake is van een Helicobacter pylori-infectie, kan dit tot maagzweren, maagkanker en andere maagklachten leiden.21 En uit onderzoek blijkt dat mensen met een Helicobacter pylori-infectie ook vaker SIBO hebben dan mensen zonder een Helicobacter pylori-infectie.22 En dan is het nog maar de vraag of een Helicobacter pylori-infectie de oorzaak is of juist het gevolg. Maar aangezien een overgroei van deze bacterie ook zorgt voor minder maagzuur, zou het zomaar de oorzaak kunnen zijn van SIBO… In dit artikel heb ik manieren beschreven om een Helicobacter pylori-infectie aan te pakken.

Het lijkt er ook op dat een voedselvergiftiging de kans op SIBO kan vergroten. Uit een onderzoek met 90 tweejarige kinderen in Banghladesh bleek dat de kinderen die vlakbij een open riool woonden, vaker SIBO hadden dan de kinderen die verder van het riool woonden.23 Over de relatie tussen voedselvergiftigingen en SIBO wordt nog volop onderzoek gedaan.

Het verminderen van SIBO

Er zijn verschillende manieren om de schadelijke Proteobacteriën in de dunne darm te verminderen en dus van SIBO af te komen. Dit zijn:

  • Het nemen van antibiotica
  • De Proteobacteriën gericht aanvallen met bepaalde kruiden en specerijen
  • De Proteobacteriën laten verhongeren
  • Het nemen van bepaalde probiotica

SIBO en antibiotica

Het geven van antibiotica is de behandeling waar de meeste artsen voor kiezen wanneer de diagnose SIBO is vastgesteld. Maar een antibioticakuur is niet altijd even effectief. Verschillende onderzoeken laten verschillende cijfers zien wat betreft de effectiviteit van antibiotica voor het beëindigen van SIBO. Zo is een antibioticakuur in het ene onderzoek effectief bij 25% van de proefpersonen met SIBO, terwijl het andere onderzoek een effectiviteit van 92% aangeeft. Waarom antibiotica bij sommige mensen niet aanslaat, komt mogelijk doordat een aantal schadelijke bacteriën antibiotica-resistent is.24 25

Antibacteriële kruiden

Er zijn een aantal kruiden en specerijen die ook een antibacteriële werking hebben. Deze kruiden remmen vooral schadelijke bacteriën af, maar hebben geen effect op gezonde darmbacteriën. Er zijn twee kruiden die qua werking hierboven uit springen: dit zijn kurkuma en tijm. Zij zijn beter in het afremmen van de schadelijke bacteriën die bij SIBO een rol spelen dan veel andere kruiden en specerijen. Althans, dit blijkt uit onderzoeken waarbij het effect van extracten van tijm en kurkuma op bepaalde bacteriesoorten in een petrischaaltje is getest.26 27 28 29 Maar een petrischaaltje is niet hetzelfde als een menselijk lichaam. Gelukkig is er ook onderzoek gedaan naar het nemen van kruidensupplementen en de effecten daarvan op SIBO met levende proefpersonen. In deze studie vergeleken de onderzoekers de werking van een antibioticakuur met de werking van een kruidensupplement. Van de 67 mensen die een antibioticakuur kregen, was 34% naderhand vrij van SIBO. En van de 37 mensen die vier weken lang dagelijks een kruidensupplement namen, was 46% na deze vier weken af van de SIBO. De onderzoekers trekken dan ook de conclusie dat kruidensupplementen op zijn minst net zo effectief zijn als antibiotica.30 De kruidensupplementen die tijdens dit experiment gebruikt zijn dragen de namen FC-Cidal, Dysbiocide, Candibactin-AR en Candibactin-BR. Dit zijn kruidenmengsels met verschillende soorten kruiden, waaronder ook tijm.

Het verhongeren van de schadelijke Proteobacteriën

In het begin van de 21ste eeuw is er onderzoek gedaan naar het effect van het zogenaamde ‘elemental diet’ op SIBO. Het elemental diet is een soort van astronautenvoer en wordt veel gebruikt in de medische zorg als een soort van sondevoeding. Maaltijden van het elemental diet bestaan uit vloeibaar voedsel, die alle benodigde vitaminen, mineralen, vetten, koolhydraten en essentiële aminozuren bevatten. Een groep van 93 proefpersonen met SIBO, probeerde twee weken lang het elemental diet uit. Dit betekent dat zij gedurende twee weken alleen leefden op deze drinkformules en niks anders consumeerden. Naderhand ondergingen de proefpersonen een ademtest om het effect van dit dieet te meten. Van de 93 proefpersonen hadden 74 (80%) een negatieve ademtest en leken dus van hun SIBO af te zijn. De mensen die positieve ademtest hadden, zetten het elemental diet nog een week door. Uiteindelijk was het elemental diet op 79 van 93 proefpersonen effectief, wel 85%.

De theorie achter de effectiviteit van dit dieet is als volgt: de dunne darm is een ontzettend lange darm, de voedingstoffen van het elemental diet kunnen kant en klaar in het begin van de dunne darm al in de bloedbaan opgenomen worden, terwijl de schadelijke bacteriën zich meestal een eind verderop in de dunne darm bevinden. De schadelijke bacteriën krijgen dan dus nauwelijks de kans om een graantje mee te pikken (letterlijk en figuurlijk). Bij normale voeding moeten eerst enzymen alle voedingsstoffen in kleine stukje knippen, voordat deze in de bloedbaan opgenomen kunnen worden. Het kost dan dus enige tijd voordat alle voedingsstoffen worden opgenomen. Bij een gezond persoon is hier ook alle tijd voor omdat de dunne darm zo ontzettend lang is. Maar wanneer er teveel schadelijke bacteriën in de dunne darm huizen, kunnen zij zich ook voeden met de voedingsstoffen die er eigenlijk voor bedoeld zijn om in de bloedbaan opgenomen te worden. Het elemental diet heeft dus twee voordelen voor mensen met SIBO: zij krijgen zo meer essentiële voedingsstoffen binnen en schadelijke bacteriën worden uitgehongerd. 31   

SIBO en probiotica

Probiotica zijn levende micro-organismen (over het algemeen bacteriën of gisten) die als supplement in te nemen zijn en die een bepaald effect hebben op de samenstelling van de darmflora. Een probiotica supplement dat een effect heeft op SIBO is de Saccharomyces boulardii. Dit is de naam van een bepaald type gist die de zuurtegraad van de maag overleeft en meerdere gunstige effecten heeft op de werking van ons verteringsstelsel.32 In een onderzoek naar probiotica supplementen van de Saccharomyces boulardii en SIBO werden 40 mensen met SIBO in drie groepen ingedeeld. De eerste groep ontving een antibioticakuur, de tweede groep ontving zeven dagen lang een probiotica supplement van de Saccharomyces boulardii en de derde groep kreeg zowel de antibioticakuur als het Saccharomyces boulardii supplement. Deze kuren werden na een maand herhaald. Na twee maanden ondergingen de proefpersonen weer een ademtest om te de effectiviteit van de verschillende kuren te meten. Van de antibiotica-groep was 25% van de SIBO af. Van de groep mensen die alleen de Saccharomyces boulardii ontvingen, was 33% na twee maanden SIBO vrij. Maar de combinatie antibiotica en Saccharomyces boulardii leek het meeste effect te hebben. Van deze groep was 55% na twee maanden vrij van SIBO. Overigens waren deze kuren niet zonder bijwerkingen, maar de klachten kwamen het meest voor in de antibioticagroep en het minst in de Saccharomyces boulardii-groep. Wel 53% van de mensen in de antibiotica groep ervoeren brandend maagzuur en constipatie. Deze klachten waren minder aanwezig in de groep mensen die zowel antibiotica als Saccharomyces boulardii namen: in deze groep kwamen de klachten bij 36% van de deelnemers voor. In de groep die alleen Saccharomyces boulardii ontving, noemden 22% van de proefpersonen andere ongemakken: winderigheid en diarree. Zij hadden geen last van brandend maagzuur of constipatie.33

Dit is dus een probiotica supplement dat slechts één micro-organisme bevat. Maar in de Nederlandse drogisterijen zijn probiotica supplementen te koop met een mix van verschillende soorten micro-organismen. Dit soort probiotica hebben de reputatie dat ze een goede invloed hebben op de darmflora en daardoor gezond zijn. Het klopt dat deze mixen vooral gezonde bacteriën bevatten, maar mensen die deze supplementen voor een langere periode achter elkaar innemen (langer dan drie maanden achtereen) kunnen ook klachten ervaren die erg op de symptomen van SIBO lijken: een opgeblazen gevoel, winderigheid en concentratieproblemen. Deze klachten verdwijnen dan wanneer na het stoppen met de probiotica supplementen.34

infographic SIBO verminderen

Het voorkomen van terugval

Ongeveer 40% van de mensen die SIBO overwonnen heeft, ervaart binnen negen maanden een terugval.35 Voor wie het eenmaal gelukt is om van SIBO af te komen, is dit natuurlijk niet wenselijk. De schadelijke Proteobacteriën die bij SIBO in de dunne darm een rol spelen, zijn bacteriën die bij veel mensen ook normaliter in de dikke darm leven. Nou zijn er gelukkig manier om te voorkomen dat zij weer omhoog kruipen, de dunne darm in. In de dikke darm leven ook gezonde bacteriën die in staat zijn deze schadelijke bacteriën in te perken. Dit zijn de Bifidobacteriën.36 37 38 39 Bifidobacteriën staan sowieso bekend als gezonde bacteriën. Zo zijn er een aantal aandoeningen bekend, waarbij mensen die aan deze aandoening lijden minder Bifidobacteriën in darmen hebben dan gezonde mensen. Voorbeelden van deze aandoeningen zijn astma,40 MS,42 prikkelbare darm syndroom,43 diabetes type 1,44 diabetes type 245 en artrose.46

Het is mogelijk om deze Bifidobacteriën, die zich al in de dikke darm bevinden, in aantal toe laten nemen zodat zij deze schadelijke Proteobacteriën in kunnen perken. Het eten van veel voedingsvezels helpt hierbij.47 Voedingsvezels zijn te vinden in alle onbewerkte plantaardige producten, zoals granen, groenten, fruit en peulvruchten. De meeste vezels zitten in ui, knoflook, aardperen, wortels, sinaasappels, volkoren granen, intacte granen (denk aan maïs en roggebrood) en allerlei soorten peulvruchten. Ook zijn er prebiotica supplementen die helpen om de vezelinname te verhogen. (Prebiotica zijn niet te verwarren met probiotica. Probiotica zijn levende micro-organismen en prebiotica zijn het voedsel van deze micro-organismen.) Sommige mensen kunnen echter wel de eerste dagen bij het gebruik van prebiotica darmkrampen ervaren. Bij de meeste mensen verdwijnen deze ongemakken vanzelf als zij de prebiotica blijven gebruiken. Hun darmflora moet hier slechts even aan wennen. Het is daarom aan te raden om het gebruik van prebiotica rustig op te bouwen.

Wil je mij bedanken voor al het werk dat ik heb geleverd voor het schrijven van dit artikel? Dit kan door te doneren. Doneren kan hier.

Samengevat

Wie bijna altijd last hebt van een opgeblazen gevoel na het eten, heeft waarschijnlijk SIBO: een overgroei van schadelijke bacteriën in de dunne darm. Deze schadelijke bacteriën zetten koolhydraten op in waterstofgas, wat voor een opgeblazen buik zorgt. Er zijn verschillende manieren om deze schadelijke bacteriën in de dunne darm te verminderen. Dit zijn: het slikken van antibiotica, het nemen van bepaalde kruiden(supplementen), het volgen van het elemental diet en het nemen van een probiotica supplement van een gist genaamd Saccharomyces boulardii. En een manier om terugval te voorkomen van SIBO is door het eten van veel voedingsvezels.


Disclaimer: De auteur van darmrevolutie.nl, Jacqui Bolt, is geen praktiserend arts. Met deze artikelen probeer ik slechts de resultaten van wetenschappelijke onderzoeken weer te geven. Mensen die klachten ervaren worden geadviseerd hun behandelend arts te raadplegen.


Bronnen

  1. Ghoshal, U.C. & D. Srivastava, 2014: Irritable bowel syndrome and small intestinal bacterial overgrowth: Meaningful association or unnecessary hype. World Journal of Gastroenterology 20(10), p. 2482-2491. [Google Scholar]
  2. Rao, S.S.C., G. Tan, H. Abdulla, S. Yu, S. Larion & P. Leelasinjaroen, 2018: Does colectomy predispose to small intestinal bacterial (SIBO) and fungal overgrowth (SIFO)? Clinical and Translational Gastroenterology 9(4): 146. [PubMed] [Google Scholar]
  3. Minerbi, A. & M.A. Fitzcharles, 2020: Gut microbiome: pertinence in fibromyalgia. Review. Clinical and Experimental Rheumatology 38 (Suppl. 123), p. S99-S104. [PubMed] [Google Scholar]
  4. Weinstock, L.B. & A.S. Walters, 2011: Restless legs syndrome is associated with irritable bowel syndrome and small intestinal bacterial overgrowth. Sleep Medicine 12(6), p. 610-613. [PubMed] [Google Scholar]
  5. Yao, J., L. Chang, L. Yuan & Z. Duan, 2016: Nutrition status and small intestinal bacterial overgrowth in patients with virus-related cirrhosis. Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition 25(2), p. 283-291. [PubMed] [Google Scholar]
  6. Losurdo, G., F.S. D’Abramo, G. Indellicati, C. Lillo, E. Ierardi & A. Di Leo, 2020: The Influence of Small Intestinal Bacterial Overgrowth in Digestive and Extra-Intestinal Disorders. International Journal of Molecular Sciences 21(10): 3531. [PubMed] [Google Scholar]
  7. Takakura, W., & M. Pimentel, 2020: Small Intestinal Bacterial Overgrowth and Irritable Bowel Syndrome – An Update. Frontiers in Psychiatry 11: 664. [PubMed] [Google Scholar]
  8. Quigley, E.M.M., 2019: The Spectrum of Small Bacterial Overgrowth (SIBO). Current Gastroenterology Reports 21: 3. [PubMed] [Google Scholar]
  9. Leite, G. et al. 2020: The duodenal microbiome is altered in small intestinal overgrowth. Plos One. [PubMed] [Google Scholar]
  10. Valiente-Banuet, L., G. Leite, R. Marthur, M. Pimentel, 2020: The First Advanced Network Analysis of the Small Bowel Microbiome in Small Intestinal Bacterial Overgrowth (SIBO) Reveals That Escherichia and Klebsiella Are Disruptive to Network Integrity: Data From the REIMAGINE Study. The American Journal of Gastroenterology 115. [Google Scholar]
  11. Jiang, H. et al. 2015: Altered fecal microbiota composition in patients with major depressive disorder. Brain, Behavior and Immunity 48, p. 186-194. [PubMed] [Google Scholar]
  12. Vester-Andersen, M.K. et al. 2019: Increased abundance of proteobacteria in aggressive Crohn’s disease seven years after diagnosis. Scientific Reports 9: 13473. [PubMed] [Google Scholar]
  13. Pittayanon, R., J.T. Lau, Y. Yuan, G.I. Leontiadis, F. Tse, M. Surette & P. Moayyedi, 2019: Gut Microbiota in Patients With Irritable Bowel Syndrome – A Systematic Review. Gastroenterology 157(1), p. 97-108. [PubMed] [Google Scholar]
  14. Zhan, X. et al. 2016: Gram-negative bacterial molecules associate with Alzheimer disease pathology. Neurology 87(22), p. 2324-2332. [PubMed] [Google Scholar]
  15. Birg, A., S. Hu & H.C. Lin, 2019: Reevaluating our understanding of lactulose breath tests by incorporating hydrogen sulfide measurements. JGH Open 3(3), p. 228-233. [PubMed] [Google Scholar]
  16. Saad, R.J. & W.D. Chey, 2014: Breath Testing for Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Maximizing Test Accuracy. Clinical Gastroenterology and Hepatology 12(12), p. 1964-1972. [PubMed] [Google Scholar]
  17. Amieva-Balmori, M., E. Coss-Adame, N.S. Rao, B.M. Dávalos-Pantoja & S.S.C. Rao, 2020: Diagnostic Utility of Carbohydrate Breath Tests for SIBO, Fructose and Lactose Intolerance. Digestive Disease and Sciences 65, p. 1405-1413. [PubMed] [Google Scholar]
  18. Guo, H.Z., W.X. Dong, X. Zhang, S.W. Zhu, Z.J. Liu & L.P. Duan, 2021: The diagnostic value of hydrogen sulfide breath test for small intestinal bacterial overgrowth. Zhonghua Nei Ke Za Zhi 60(4), p. 356-362. [PubMed] [Google Scholar]
  19. Lombardo, L., M. Foti, O. Ruggia &. A. Chiechio, 2010: Increased Incidence of Small Intestinal Bacterial Overgrowth During Proton Pump Inhibito Therapy. Clinical Gastroenterology and Hepatology 8(6), p. 504-508. [PubMed] [Google Scholar]
  20. McGowan, C.C., T.L. Cover & M.J. Blaser, 1996: Helicobacter pylori and gastric acid: Biological and therapeutical implications. Gastroenterology 110(3), p. 926-938. [PubMed] [Google Scholar]
  21. Montecucco, C. & R. Rappuoli, 2001: Living dangerously: how Helicobacter pylori survives in the human stomach. Nature Reviews Molecular Cell Biology 2, p. 457-466. [PubMed] [Google Scholar]
  22. Enko, D. & G. Kriegshäuser, 2017: Functional 13C-urea and glucose hydrogen/methane breath tests reveal significant association of small intestinal bacterial overgrowth in individuals with active Helicobacter pylori infection. Clinical Biochemistry 50(1-2), p. 46-49. [PubMed] [Google Scholar]
  23. Donowitz, J.R. et al. 2016:  Small Intestine Bacterial Overgrowth and Environmental Enteropathy in Bangladeshi Children. mBio 7(1): e02102-15. [PubMed] [Google Scholar]
  24. Rao, S.S.C. & J. Bhagatwala, 2019: Small Intestinal Bacterial Overgrowth and Therapeutic Management. Clinical and Translational Gastroenterology 10(10): e00078. [PubMed] [Google Scholar]
  25. Pimentel, M., 2009: Review of rifaximin as treatment for SIBO and IBS. Expert Opinion on Investigational Drugs 18(3), p. 349-358. [PubMed] [Google Scholar]
  26. Amrita, V., D. Sonal & R. Shalini, 2009: Antibacterial Effect of Herbs and Spices Extract on Escherichia coli. Electronic Journal of Biology 5(2), p. 40-44. [Google Scholar]
  27. Fournomiti, M. et al. 2015: Antimicrobial activity of essential oils of cultivated oregano (Origanum vulgare), sage (Salvia officinalis), and thyme (Thymus vulgaris) against clinical isolates of Escherichia coliKlebsiella oxytoca, and Klebsiella pneumoniae. Microbial Ecology in Health and Disease 26(1). [PubMed] [Google Scholar]
  28. Fagbemi, J.F., E. Ugoji, T. Adenipekun & O. Adelowotan, 2009: Evaluation of the antimicrobial properties of unripe banana (Musa sapientum L.), lemon grass (Cymbopogon citratus S.) and turmeric (Curcuma longa L.) on pathogens. African Journal of Biotechnology 8(7), p. 1176-1182. [Google Scholar]
  29. Sylvester, W.S., R. Son, K.F. Lew & Y. Rukayadi, 2015: Antibacterial activity of Java turmeric (Curcuma xanthorrhiza Roxb.) extract against Klebsiella pneumoniae isolated from several vegetables. International Food Research Journal 22(5), p. 1770-1776. [Google Scholar]
  30. Chedid, V. et al. 2014: Herbal Therapy Is Equivalent to Rifaximin for the Treatment of Small Intestinal Bacterial Overgrowth. Global Advances in Health and Medicine 3(3), p. 16-24. [PubMed] [Google Scholar]
  31. Pimentel, M., T. Constantino, Y. Kong, M. Bajwa, A. Rezaei & S. Park, 2004: A 14-Day Elemental Diet Is Highly Effective in Normalizing the Lactulose Breath Test. Digestive Diseases and Sciences 49(1), p. 73-77. [PubMed] [Google Scholar]
  32. Pais, P., V. Almeida, M. Yılmaz & M.C. Teixeira, 2020: Saccharomyces boulardii: What Makes It Tick as Successful Probiotic? Journal of Fungi 6(2): 78. [PubMed] [Google Scholar]
  33. García-Collinot, G., et al. 2020: Effectiveness of Saccharomyces boulardii and Metronidazole for Small Intestinal Bacterial Overgrowth in Systemic Sclerosis. Digestive Diseases and Sciences 65, p. 1134-1143. [PubMed] [Google Scholar]
  34. Rao, S.S.C., A. Rehman, S. Yu & N. Martinez de Andino, 2018: Brain Fogginess, gas and bloating: a link between SIBO, probiotics and metabolic acidosis. Clinical and Translational Gastroenterology 9(6): 162. [PubMed] [Google Scholar]
  35. Lauritano, E.C.M.D. et al. 2008: Small Intestinal Bacterial Overgrowth Recurrence After Antibiotic Therapy. The American Journal of Gastroenterology 103(8), p. 2031-2035. [PubMed] [Google Scholar]
  36. Vieira, A.T. et al. 2016: Control of Klebsiella pneumoniae pulmonary infection and immunomodulation by oral treatment with the commensal probiotic Bifidobacterium longum 51A. Microbes and Infection 18(3), p. 180-189. [PubMed] [Google Scholar]
  37. Ibrahim, S.A. & B. Anatoly, 1993: Inhibition of Escherichia coli by Bifidobacteria. Journal of Food Protection 56(8), p. 713-715. [PubMed] [Google Scholar]
  38. Gagnon, M., E.E. Kheadr, G. Le Blay & I. Fliss, 2004: In vitro inhibition of Escherichia coli 0157:H7 by bifidobacterial strains of human origin. International Journal of Microbiology 92(1), p. 69-78. [PubMed] [Google Scholar]
  39. Lim, S.M. & D.H. Kim, 2017: Bifidobacterium adolescentis IM38 ameliorates high-fat diet–induced colitis in mice by inhibiting NF-κB activation and lipopolysaccharide production by gut microbiota. Nutrition Research 41, p. 86-96. [PubMed] [Google Scholar]
  40. Hevia, A. et al. 2016: Allergic Patients with Long-Term Asthma Display Low Levels of Bifidobacterium adolescentis. Plos One. [PubMed] [Google Scholar]
  41. Wagenfeld, K. 1991: Occurence of bifidobacteria in the stool of multiple sclerosis patients. Zentralblatt fur Bakteriologie 275 (4), p. 541-548. [PubMed] [Google Scholar][/efn-note] 41Toghi, M. et al. 2019: Bifidobacteria: A probable missing puzzle piece in the pathogenesis of multiple sclerosis. Multiple Sclerosis and Related Disorders 36. [PubMed] [Google Scholar]
  42. Taverniti, V. & Simone Guglielmetti, 2014: Methodological issues in the study of intestinal microbiota in irritable bowel syndrome. World Journal of Gastroenterology 20(27), p. 8821-8836. [PubMed] [Google Scholar]
  43. Murri, M. et al. 2013: Gut Microbiota in children with type 1 diabetes differs from that in healthy children: a case-control study. BMC Medicine 11: 46. [PubMed] [Google Scholar]
  44. Wu, X. et al. 2010: Molecular characterisation of the faecal microbiota in patients with type II diabetes. Current Microbiology 61, p. 69-78. [PubMed] [Google Scholar]
  45. Vaahtovuo, J., E. Munukka, M. Korkeamäki, R. Luukkainen & P. Toivanen, 2008: Fecal Microbiota in Early Rheumatoid Arthritis. The Journal of Rheumatology 35(8), p. 1500-1505. [PubMed] [Google Scholar]
  46. Reyed, R.M., 2007: The Role of Bifidobacteria in Health. Research Journal of Medicine and Medical Sciences 2(1), p. 14-24. [Google Scholar]

Het is niet toegestaan om tekst te kopiëren van darmrevolutie.nl. Dank u wel. *Jacqui