De één is binnen een minuut klaar met poepen, terwijl iemand anders uren op het kleine kamertje kan spenderen. Ik heb het hier over constipatie: het niet makkelijk kunnen poepen. Voor mensen met constipatie is poepen geen prettige ervaring. Constipatie komt veel voor en er is ook niet één oorzaak aan te wijzen voor dit verschijnsel. En meerdere soorten oorzaken vragen ook om verschillende oplossingen.
In dit artikel:
- Wat constipatie is
- De mogelijke oorzaken van constipatie
- De mogelijke oplossingen van constipatie
- Samenvatting
- Wetenschappelijke bronnen
Wat is constipatie?
Constipatie is de medische term voor een vertraagde of moeizame stoelgang. Symptomen van constipatie zijn onder andere:
- minder dan 6 x in de week poepen,
- lang op de wc zitten voordat de ontlasting eruit komt,
- harde ontlasting,
- overmatige inspanning bij het poepen,
- het gevoel dat de stoelgang is geblokkeerd en
- het gevoel dat er nog een drol aankomt na het poepen.
Wat gebeurt er in de darmen van mensen met constipatie? Bij een gezonde stoelgang maakt de darmwand een knijpende beweging (dit wordt ook wel peristaltiek genoemd), waardoor de darminhoud zich voortbeweegt en uiteindelijk in de wc terechtkomt. Maar bij mensen met chronische constipatie maakt de darmwand minder van dit soort peristaltische bewegingen. Daarnaast hebben mensen met constipatie minder zenuwcellen in hun darmwand, de zenuwcellen die juist verantwoordelijk zijn voor peristaltische bewegingen.1 2 En wel 40% van de mensen met chronische constipatie heeft een verstoorde spiercoördinatie bij het poepen. Voorbeelden hiervan zijn een minder goede ontspanning van de anusspier en een minder goede duwkracht.3
Deze 3D-animatie laat de peristaltische bewegingen van de darmen zien, die nodig zijn om de inhoud van de darmen van A naar B te brengen.
Tegelijkertijd lijkt de darmflora van mensen met chronische constipatie uit balans. De darmflora is het geheel van bacteriën, archaea, gisten en virussen in de darmen. Bij gezonde mensen is de darmflora in balans. Dit wil zeggen dat er veel gezonde bacteriën in de darmen leven en dat eventuele schadelijke bacteriën en gisten in toom worden gehouden. Wanneer de darmflora uit balans is, betekent dit dat er te weinig gezonde bacteriën in de darmen zijn en er een overvloed is aan schadelijke bacteriën en gisten.
In één onderzoek gaven onderzoekers de darmflora van mensen met chronische constipatie aan muizen via een zogenaamde poeptransplantatie. De muizen kregen vervolgens ook symptomen die bij constipatie horen: verminderde peristaltische bewegingen, een langere periode tussen het poepen en een lichter gewicht van de drollen. Bij de muizen die de darmflora van gezonde proefpersonen hadden ontvangen, waren deze symptomen niet te zien. De onderzoekers van deze studie concluderen daarom dat er iets mis moet zijn met de darmflora van mensen met chronische constipatie.4
En een andere studie, waarbij de onderzoekers een darm en de bewegingen van een darm hebben nagebootst, geeft dan weer aan dat de peristaltische bewegingen zelf juist heel belangrijk zijn voor de samenstelling van de darmflora.5
Oorzaken van constipatie
We kunnen dus nog niet zeggen of een verminderde beweging of juist een dysbiose van de darmflora de oorzaak is van chronische constipatie. Maar uit wetenschappelijke onderzoeken blijkt wel dat er een aantal factoren zijn die de kans op constipatie vergroten. Dit zijn:
- medicatiegebruik
- ouderdom
- andere darmproblemen zoals het Prikkelbare Darm Syndroom of SIBO
- een dieet met te weinig vezels
- een dieet met te weinig calorieën
- te weinig vloeistof
- een gebrek aan lichaamsbeweging
In de volgende paragrafen ga ik hier verder op in.
Medicatiegebruik en constipatie
Van verschillende soorten medicijnen, zoals maagzuurremmers, medicatie voor diabetes type 2, anti-psychotica, pijnstillers en opioïden, is in ieder geval bekend dat die voor een toename van schadelijke darmbacteriën zorgen.6 Uit andere onderzoeken blijkt dan ook dat medicijngebruik de kans op obstipatie verhoogt.7 8 9
Ouderdom en constipatie
Sommige onderzoekers beweren dat ouderdom zorgt voor een hogere kans op chronische constipatie.10 Maar volgens andere onderzoekers is obstipatie niet een normaal verschijnsel dat hoort bij het ouder worden. Veel ouderen hebben namelijk ook last van allerlei aandoeningen die de kans op constipatie verhogen en gebruiken daardoor ook allerlei medicatie die niet bevorderlijk zijn voor de stoelgang.11 Maar andere onderzoekers zien juist een afname van zenuwcellen in de darmwand bij ouderen.12 Dan is het natuurlijk nog de vraag of dit komt door het ouder worden of doordat ouderen over het algemeen minder bewegen en ook meer medicatie gebruiken…
Constipatie als symptoom van PDS/SIBO
Constipatie is één van de symptomen van het Prikkelbare Darm Syndroom, een aandoening waarbij patiënten vooral veel buikpijn ervaren.13 En ook mensen met SIBO hebben veelal last van ofwel diarree ofwel constipatie. SIBO staat voor Small Intestinal Bacterial Overgrowth, wat een overgroei van bacteriën in de dunne darm betekent. Mensen met SIBO hebben veelal last van een opgeblazen gevoel na een maaltijd en kunnen vitaminetekorten oplopen terwijl ze wel gezond eten.14 15 Eén micro-organisme lijkt bij zowel het Prikkelbare Darm Syndroom als bij SIBO verantwoordelijk voor de constipatie. Dit is de archaeon genaamd Methanobrevibacter smithii.16 (Een archaeon is een soort van bacterie, maar dan anders.) Dit micro-organisme komt aan deze naam omdat het methaan uitstoot.
Voedingsvezels en constipatie
Er zijn wisselende resultaten over de relatie tussen vezelinname en constipatie. Er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat kinderen of volwassenen met constipatie minder vezels binnenkrijgen dan mensen zonder constipatie.17 18 19 20 21 Maar er zijn ook onderzoeken die aangeven dat er helemaal geen relatie is tussen vezelinname en constipatie. Zo blijkt uit een onderzoek in Japan onder 3835 studentes tussen de 18 en 20 jaar dat die relatie ver te zoeken is. Van het totaal aantal proefpersonen hadden wel 1002 vrouwen last van constipatie. Er waren net zoveel vrouwen met constipatie die veel vezels aten als vrouwen met constipatie die weinig vezels aten. Vandaar dat de onderzoekers concludeerden dat de relatie tussen vezels en constipatie ver te zoeken was. De onderzoekers ontdekten wel dat er juist andere risicofactoren waren voor constipatie, maar daarover later meer.22 En een ander onderzoek met 9373 volwassenen laat ongeveer dezelfde resultaten zien: mensen met constipatie kregen dagelijks ongeveer net zoveel vezels binnen als mensen zonder constipatie.23
Te weinig voeding en constipatie
Een ander voorbeeld waarbij vezels niets met constipatie te maken had is een onderzoek uitgevoerd in een bejaardentehuis. Niet de vezelinname, maar het aantal calorieën leek een relatie te hebben met een moeilijke stoelgang. De ouderen met constipatie aten gedurende de dag namelijk minder dan de mensen zonder constipatie. Het gaat hier dan wel om een klein onderzoek met slechts 18 ouderen met constipatie en 18 ouderen zonder constipatie.24 Maar dan is het wel interessant om te kijken of dit beeld bevestigd wordt in andere onderzoeken. En er zijn inderdaad enkele onderzoeken die onderschrijven dat een gebrek aan voeding de kans op obstipatie vergroot. Zo hebben een groot deel van de mensen met anorexia nervosa ook last van constipatie. De klachten verminderen dan zodra zij weer voldoende voeding binnenkrijgen.25 En tijdens de ramadan, wanneer mensen voor religieuze redenen een groot deel van de dag niet eten, neemt het aantal mensen met constipatie en de ernst van de constipatie toe.26
Vloeistof en constipatie
Ook over het effect van vloeistof op constipatie zijn wisselende onderzoeksresultaten. Er zijn onderzoeken waaruit blijkt dat mensen die gedurende dag te weinig drinken een hogere kans op hebben op constipatie.27 28 29 Maar er zijn ook onderzoeken die die relatie niet kunnen bevestigen.30 31 Wel blijkt uit één studie dat niet het vocht uit dranken en soepen, maar wel het vocht dat in etensmiddelen zelf zit (denk aan fruit en groente) te maken heeft met constipatie. Wie dus weinig vochtrijke voedingsmiddelen eet, heeft een grotere kans op constipatie.32
Te weinig lichaamsbeweging
Onderzoeken naar de relatie tussen lichaamsbeweging en constipatie laten ook tegenstrijdige resultaten zien. In een klein onderzoek werd aan 10 mannelijke proefpersonen gevraagd om 35 dagen lang in bed te blijven. De mannen waren voor de start van het onderzoek gezond. Maar na 35 dagen in bed te hebben gelegen had 60% last van constipatie.33 Een ander onderzoek met bedlegerige patiënten als proefpersonen, bleek wel 53% last te hebben van constipatie. Maar het opvallende is dat in hetzelfde onderzoek ook is gekeken naar de toiletgewoonten van de verzorgers van deze patiënten. En wel 52% van deze verzorgers had ook last van constipatie! De onderzoekers van deze studie merkten op dat een verminderde vezelinname mogelijk bijdroeg aan de constipatie.34 Maar mogelijk kwamen de verzorgers in aanraking met de darmflora van de patiënten, wat wellicht hun eigen darmflora uit balans bracht en de kans op constipatie verhoogde. Maar dat is even hardop denken…
En natuurlijk was er ook een onderzoek die de theorie over de relatie tussen lichaamsbeweging en constipatie tegenspreekt: In dit onderzoek had 25% van schoolgaande tieners last van constipatie, maar verminderde lichaamsbeweging lijkt hier geen relatie mee te hebben. Meer dan 50% van de jongeren wandelden of sportten nauwelijks. Dit gold zowel voor de jongeren met constipatie als voor de jongeren zonder constipatie.35
Constipatie verminderen
Er is dus duidelijk geen ‘one size fits all’ als we het over oorzaken van constipatie hebben. Sommige oorzaken zijn makkelijk weg te nemen door bijvoorbeeld meer te drinken of meer te eten. Andere mogelijke manieren om constipatie aan te pakken beschrijf ik uitgebreid in de volgende alinea’s.
Voedingsvezels tegen constipatie?
Wie meer vezels eet, heeft een snellere stoelgang. Dat blijkt onder andere uit een onderzoek waarbij proefpersonen dagelijks gedroogde chichoreiwortel kregen, een product met ontzettend veel voedingsvezels. Maar de proefpersonen van dit onderzoek hadden geen last van constipatie.36 Helpt het eten van vezels dan ook bij mensen chronische constipatie? Er zijn studies die aangeven dat het nemen van vezels effectief is.37 38 39 Maar er zijn ook studies die aangeven dat extra vezels geen verschil maken.40 Kenny, K.A. & J.M. Skelly, 2001: Dietary fiber for constipation in older adults: a systematic review. Clinical Effectiveness in Nursing 5(3), p. 120-128. [Google Scholar][/efn_note] 41 Misschien dat het eten van veel vezels geen zin heeft bij mensen die de hele dag op bed liggen…?
Maar er is ook een onderzoek die aangeeft dat juist het stoppen met vezels de constipatie wegneemt! In dit onderzoek namen 63 mensen met constipatie deel. Wel 41 proefpersonen stopten helemaal met het eten van vezels, 16 mensen aten minder vezels dan ze gewend waren en 6 proefpersonen bleven gewoon vezels eten. Na 6 maanden had niemand van de vezelvrije groep nog last van constipatie. Bij de groep proefpersonen die minder vezels waren gaan eten, was 56,2% van de constipatie af. En iedereen die gewoon vezels was blijven eten, bleef last houden van constipatie.42 Maar dit is slechts één onderzoek. Er is namelijk ook een ander onderzoek die juist aangeeft dat het stoppen met vezels géén effect heeft op constipatie.43 Tevens komt constipatie vaker voor bij mensen die het vezelarme ketogeen dieet volgen…44 45
Het effect van meer of minder vezels zal waarschijnlijk wel per persoon verschillen…
Fruit tegen constipatie
Een ander product dat vezels bevat is fruit. Ook bevatten de meeste vruchten veel vocht en, zoals hierboven beschreven, blijkt uit een onderzoek dat mensen met constipatie gemiddeld minder vochtrijke voedingsmiddelen eten. Om deze reden ben ik op zoek gegaan naar studies waarin de relatie tussen fruit en constipatie onderzocht werd. En het blijkt dat er in ieder geval drie soorten vruchten zijn die constipatie kunnen verminderen als mensen die dagelijks aan dieet toevoegen. Dit zijn kiwi’s, pruimen en sinaasappels.46 47 48 49 Nou zijn er naast de vezels en vocht natuurlijk ook andere bestanddelen van deze vruchten die een gunstig effect hebben op de darmflora…50
Wel moet ik hieraan toevoegen dat deze gunstige uitwerking van fruit alleen terug te zien is als mensen de vruchten in hun geheel opeten. Het drinken van sinaasappelsap heeft namelijk minder effect dan het eten van een sinaasappel.51
Magnesium tegen constipatie
Zoals ik eerder in dit artikel heb aangestipt, hebben mensen met constipatie een verstoorde spiercoördinatie en een verminderd aantal zenuwcellen in de darmen. Nou is er een mineraal die zenuwcellen beschermt en voor een betere geleiding tussen zenuwcellen en spieren zorgt. Dit is magnesium.52 Wie te weinig magnesium binnenkrijgt, heeft dan ook een verhoogde kans op constipatie.53 Maar wat gebeurt er als mensen met constipatie magnesium supplementen gaan nemen? Dan is er voor mensen met constipatie goed nieuws. Uit meerdere onderzoeken blijkt namelijk dat magnesium supplementen constipatie verminderen bij een groot deel van de proefpersonen.54 55 56 Eén onderzoek geeft zelfs aan dat magnesium effectiever is in het bestrijden van constipatie bij ouderen dan het medische laxeermiddel genaamd bisacodyl.57 En in Japan worden magnesiumsupplementen sinds 1950 als medicijn gebruikt tegen constipatie.58
Overigens kan een teveel aan magnesium leiden tot nierproblemen en ook weer tot constipatie.59 60 61 Dit is te voorkomen door meer natuurlijke voedingsmiddelen te eten die veel magnesium bevatten, in plaats van supplementen te nemen. Magnesium bevindt zich vooral in granen, groenten, noten en melkproducten.
Het aanpakken van SIBO of PDS
Mensen die te maken hebben met SIBO of het Prikkelbare Darm Syndroom en daardoor constipatie hebben, kunnen het beste onderzoeken of ze deze aandoeningen kunnen verminderen. Mogelijk vermindert dan ook de constipatie. Over het Prikkelbare Darm Syndroom heb ik eerder dit en dit artikel geschreven. En SIBO heb ik beschreven in dit artikel.
Mocht dit niet lukken dan zijn er medicijnen die de Methanobrevibacter smithii in kunnen verminderen, waardoor de constipatie ook minder wordt. Er zijn bepaalde antibiotica (riflaximin in combinatie met neomycin) die hierop gericht zijn en ook cholesterolremmende statines lijken hier ook effectief voor te zijn. Maar deze middelen zijn geen garantie voor succes.62 63
Regelmatige beweging als remedie
Het is dus nog niet helemaal duidelijk of een gebrek aan beweging nou wel of niet de oorzaak is van constipatie. Maar een onderzoek uit 2004 geeft wel aan dat regelmatig bewegen de constipatie bij een aantal mensen kan verminderen. Een groep proefpersonen met constipatie van middelbare leeftijd werd in tweeën opgesplitst. Groep A hanteerde de eerste 12 weken hun normale leefstijl. Maar de 12 weken daarna kregen zij de opdracht om dagelijks aan lichaamsbeweging te doen. Deze lichaamsbeweging bestond uit 30 minuten snelwandelen en 11 minuten spieroefeningen. Groep B volgde dit lichaamsbewegingsprogramma de eerste 12 weken. Het resultaat van dit onderzoek was dat deze dagelijks lichaamsbeweging de ernst van de obstipatie onder de proefpersonen verminderde.64 Ook andere onderzoeken kunnen bevestigen dat deze vormen van regelmatige lichaamsbeweging een positief effect hebben op constipatie.65
Biofeedback als remedie
Voor mensen bij wie vezels, fruit, magnesium en dagelijks bewegen niet helpen, er is geen sprake van SIBO of het Prikkelbare Darm Syndroom en de ontlasting standaard moeizaam gaat, dan is er waarschijnlijk sprake van dyssynergische ontlasting. Dyssynergische ontlasting wil zeggen dat de persoon die hiermee kampt geen goede spiercoördinatie heeft die nodig is bij het poepen. Deze persoon spant dan de verkeerde spieren aan, zoals de kringspier, waardoor de ontlasting niet kan ontsnappen.66 Zo’n 40% van de mensen met chronische constipatie heeft hier last van. En het merendeel van de mensen met deze dyssynergische constipatie ervaart dit probleem al sinds de kindertijd. Onderzoekers vermoeden daarom dat deze mensen nooit goed geleerd hebben te poepen.67
En dit is waar biofeedback om de hoek komt kijken: met behulp van biofeedback kunnen mensen met dyssynergische ontlasting leren om wel de juiste spieren aan te spannen tijdens het poepen. Er zijn twee verschillende soorten biofeedback. Bij de ene soort worden er sensoren op het lichaam aangebracht. Bij de tweede soort wordt er een kleine ballon in de anus aangebracht die met de spieren in de endeldarm er op de juiste manier uit gedrukt moet worden. Bij beide soorten biofeedback kan de deelnemer zelf op een scherm zien welke spieren hij of zij aanspant. De begeleidende arts legt dan uit welke spieren de deelnemer beter aan kunt spannen en welke niet. Beide methoden hebben een effectiviteit van ongeveer 75%.68 69 70 71
Hurkend poepen
Naast de aanspanning van de darm- en anusspieren bestaat er ook zoiets als een automatisch poepreflex. In medische termen wordt dit ook wel anorectal defecation reflex of rectoanal inhibitory reflex genoemd. Dit betekent dat de darmspieren automatisch voor een ontlasting zorgen als het lichaam ontspannen is.72 Deze automatische poepreflex wordt pas in werking gezet bij een natuurlijke aandrang om te poepen. Maar het poepreflex komt ook veel beter op gang bij het aannemen van een natuurlijke poephouding. En dat is door te hurken. Er zijn theorieën dat constipatie vaker voorkomt sinds het veel normaler is dat iedereen thuis toiletpot heeft staan en dus niet meer hoeft te hurken bij het poepen.73 74 Wie niet zijn wc-pot wil weggooien en wel een hurkhouding aan wil nemen tijdens de ontlasting, doet er dan goed aan om een krukje onder zijn voeten te plaatsen bij het poepen.
Wil je mij bedanken voor al het werk dat ik heb geleverd voor het schrijven van dit artikel? Dit kan door te doneren. Doneren kan hier.
Samengevat
De oplossing van constipatie is geen ‘one size fits all’. Er zijn meerdere mogelijke oorzaken van constipatie en meerdere mogelijke oplossingen. Wie last heeft van constipatie kan zichzelf de volgende vragen stellen:
- eet ik genoeg (krijg ik dagelijks genoeg calorieën binnen)?
- eet ik genoeg vezels?
- eet ik genoeg fruit?
- krijg ik genoeg magnesium binnen (door bijvoorbeeld veel granen, noten en groenten te eten)?
- drink ik genoeg?
- beweeg ik elke dag minimaal een half uur intensief?
- ben ik ontspannen tijdens het poepen en neem ik een hurkende houding aan?
- heb ik geen andere darmproblemen zoals het Prikkelbare Darm Syndroom of SIBO?
Mensen al deze vragen met ‘ja’ kan beantwoorden en nog steeds en al sinds de kindertijd last heeft van constipatie, hebben misschien baat bij biofeedback.
Disclaimer: De auteur van darmrevolutie.nl, Jacqui Bolt, is geen praktiserend arts, maar beschrijft slechts de resultaten van wetenschappelijke onderzoeken. Als u lichamelijke of mentale problemen ervaart, wordt u geadviseerd om die te bespreken met uw behandelend arts.
Bronnen
- Bassotti, G., V. Villanacci, D. Cretoiu, S.M. Cretoiu & G. Becheanu, 2013: Cellular and molecular basis of chronic constipation: Taking the functional/idiopathic label out. World Journal of Gastroenterology 19(26), p. 4099-4105. [PubMed] [Google Scholar]
- Bassotti, G., V. Villanacci, E. Antonelli, A. Morelli & B. Salerni, 2007: Enteric glial cells: new players in gastrointestinal motility? Laboratory Investigation 87, p. 628-632. [PubMed] [Google Scholar]
- Rao, S.S.C., 2011: Biofeedback therapy for constipation in adults. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology 25, p. 159-166. [PubMed] [Google Scholar]
- Cao, H. et al. 2017: Dysbiosis contributes to chronic constipation development via regulation of serotonin transporter in the intestine. Scientific Reports 7: 10322. [PubMed] [Google Scholar]
- Cremer, J. et al. 2016: Effect of flow and peristaltic mixing on bacterial growth in a gut-like channel. PNAS 113(42), p. 11414-11419. [PubMed] [Google Scholar]
- Bastard, Q. Le. et al. 2017: Systematic review: human gut dysbiosis induced by non-antibiotic prescription medications. Alimentary Pharmacology and Therapeutics 47(3), p. 332-345. [PubMed] [Google Scholar]
- Hert, De M., H. Hudyana, L. Dockx, C. Bernagie, K. Sweers, J. Tack, S. Leucht & J. Peuskens, 2020: Second-generation antipsychotics and constipation: A review of the literature. European Psychiatry 26(1), p. 34-44. [PubMed] [Google Scholar]
- Ueki, T. & M. Nakashima, 2019: Relationship Between Constipation and Medication. Journal of UOEH 41(2), p. 145-151. [PubMed] [Google Scholar]
- Kumar, L., C. Barker & A. Emmanuel, 2014: Opioid-Induced Constipation: Pathophysiology, Clinical Consequences, and Management. Gastroenterology Research and Practice 2014: 141737. [PubMed] [Google Scholar]
- Higgins, P.D.R. & J.F. Johansen, 2004: Epidemiology of Constipation in North America. A Systematic Review. The American Journal of Gastroenterology 99(4), p. 750-759. [PubMed] [Google Scholar]
- Gallagher, P. & D. O’Mahony, 2009: Constipation in old age. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology 23(6), p. 875-887. [PubMed] [Google Scholar]
- Wiskur, B. & B. Greenwood-Van Meerveld, 2010: The Aging Colon: The Role of Enteric Neurodegeneration in Constipation. Current Gastroenterology Reports 12, p. 507-512. [PubMed] [Google Scholar]
- Domingo, J.J.S., 2022: Irritable bowel syndrome. Medicina Clínica 158(2), p. 76-81. [PubMed]
- Rao, S.S.C. & J. Bhagatwala, 2019: Small Intestinal Bacterial Overgrowth: Clinical Features and Therapeutic Management. Clinical and Translational Gastroenterology 10(10), p. e00078. [PubMed] [Google Scholar]
- Rezaie, A. et al. 2017: Hydrogen and Methane-Based Breath Testing in Gastrointestinal Disorders: The North American Consensus. The American Journal of Gastroenterology 112(5), p. 775-784. [PubMed] [Google Scholar]
- Takura, W. & M. Pimentel, 2020: Small Intestinal Bacterial Overgrowth and Irritable Bowel Syndrome – An Update. Frontiers in Psychiatry 11: 664. [PubMed] [Google Scholar]
- Lee, W.T.K., K.S. Ip, J.S.H. Chan, N.W.M. Lui, B.W.Y. Young, 2007: Increased prevalence of constipation in pre-school children is attributable to under-consumption of plant foods: A community-based study. Journal of Paediatrics and Child Health 44(4), p. 170-175. [PubMed] [Google Scholar]
- Morais, M.B., M.R. Vítalo, A.N.C. Aguirre, U. Fagundes-Neto, 1999: Measurement of Low Dietary Fiber Intake As a Risk Factor for Chronic Constipation in Children. Journal of Pediatric Gastroenterology and Nutrition 29(2), p. 132-135. [PubMed]
- Yurtdaş, G. et al. 2019: Risk Factors for Constipation in Adults: A Cross-Sectional Study. Journal of the American College of Nutrition 39(8), p. 713-719. [PubMed] [Google Scholar]
- Santos Mello, C., K. de Cássia Freitas, S. Tahan & M. Batista de Morais, 2010: Dietary fiber intake for children and adolescents with chronic constipation: influence of mother or caretaker and relationship with overweight. Revista Paulista de Pediatra 28(2), p. 188-193. [Google Scholar]
- Hull, C., R.S. Greco & D.L. Brooks, 1980: Alleviation of Constipation in the Elderly by Dietary Fiber Supplementation. Journal of the American Geriatrics Society 28(9), p. 410-414. [PubMed] [Google Scholar]
- Murakami, K., S. Sasaki, H. Okubo, Y. Takahashi, Y. Hosoi & M. Itabashi, 2007: Association between dietary fiber, water and magnesium intake and functional constipation among young Japanese women. European Journal of Clinical Nutrition 61, p. 616-622. [PubMed] [Google Scholar]
- Markland, A.D., O. Palsson, P.S. Goode, K.L. Burgio, J. Dusby-Whitehead & W.E. Whitehead, 2013: Association of Low Dietary Intake of Fiber and Liquids with Constipation: Evidence from the National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES). The American Journal of Gastroenterology 108(5), p. 796-803. [PubMed] [Google Scholar]
- Towers, A.L., K.L. Burgio, J.L. Locher, I.S. Merkel, M. Safaeian & A. Wald, 1994: Constipation in the Elderly: Influence of Dietary, Psychological, and Physiological Factors. Journal of the American Geriatrics Society 42(7), p. 701-706. [PubMed] [Google Scholar]
- Chun, A.B., M.S. Sokol, W.H. Kaye, W.R. Hutson & A. Wald, 1997: Colonic and Anorectal Function in Constipated Patients with Anorexia Nervosa. The American Journal of Gastroenterology 92(10), p. 1879-1883. [PubMed] [Google Scholar]
- Keshteli, A.H., S. Sadeghpour, A. Feizi & P. Adibi, 2017: Evaluation of Self-Perceived Changes in Gastrointestinal Symptoms During Ramadan Fasting. Journal of Religion and Health 56, p. 1620-1627. [PubMed] [Google Scholar]
- Markland, A.D., O. Palsson, P.S. Goode, K.L. Burgio, J. Busby-Whitehead & W.E. Whitehead, 2013: Association of Low Dietary Intake of Fiber and Liquids with Constipation: Evidence from the National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES). American Journal of Gastroenterology 108(5), p. 796-803. [PubMed] [Google Scholar]
- Nunes Boilesen, S., F.C. Dias, S. Tahan, L.C.F.L. Melli & M. Batista de Morais, 2021: Fluid intake and urinary osmolality in pediatric patients with functional constipation. European Journal of Nutrition 60, p. 4647-4655. [PubMed] [Google Scholar]
- Comas Vives, A., I. Polanco Allué, Grupo de Trabajo Español para el Estudio del Estreñimiento en la Población Infantil, 2005: Case-control study of risk factors associated with childhood constipation. The FREI study. Anales de Pediatría 62(4), p. 340-345. [PubMed] [Google Scholar]
- Annells, M. & T. Koch, 2003: Constipation and the preached trio: diet, fluid intake, exercise. International Journal of Nursing Studies 40(8), p. 843-852. [PubMed] [Google Scholar]
- Lee, W.T.K., K.S. Ip, J.S.H. Chan, N.W.M., Lui & B.W.Y. Young, 2007: Increased prevalence of constipation in pre-school children is attributable to under-consumption of plant foods: A community-based study. Journal of Paediatrics and Child Health 44(4), p. 170-175. [PubMed] [Google Scholar]
- Murakami, K., S. Sasaki, H. Okubo, Y. Takahashi, Y. Hosoi & M. Itabashi, 2006: Association between dietary fiber, water and magnesium intake and functional constipation among young Japanese women. European Journal of Clinical Nutrition 61, p. 616-622. [PubMed] [Google Scholar]
- Iovino, P., G. Chiaroni, G. Bilancio, M., Cirillo, I.B. Mekjavic, R. Pisot & C. Ciacci, 2013: New Onset of Constipation during Long-Term Physical Inactivity: A Proof-of-Concept Study on the Immobility-Induced Bowel Changes. Plos One. [PubMed] [Google Scholar]
- Khatri, P.K., A.D. Ali, N. Alzadjali, G. Bhagia, S.J. Khaligdina & S. Aziz, 2011: Frequency of functional constipation in 3 different populations and its causative factors. The Journal of the Pakistan Medical Association 61(11), p. 1149-1152. [PubMed] [Google Scholar]
- Macêdo, M.I.P., M.F.M. Albuquerque, S. Tahan & M. Batista de Morais, 2020: Is there any association between overweight, physical activity, fat and fiber intake with functional constipation in adolescents? Scandinavian Journal of Gastroenterology 55(4), p. 414-420. [PubMed] [Google Scholar]
- Puhlman, M.L. et al. 2022: Dried chicory root improves bowel function, benefits intestinal microbial trophic chains and increases faecal and circulating short chain fatty acids in subjects at risk for type 2 diabetes. Gut Microbiome 3, e4, p. 1-20. [Google Scholar]
- Naseer, M., S. Poola, S. Uruz & V. Tahan, 2020: Therapeutic Effects of Prebiotics on Constipation: A Schematic Review. Current Clinical Pharmacology 15(3), p. 207-215. [PubMed] [Google Scholar]
- Hond, E. Den, B. Geypens & Y. Ghoos, 2000: Effect of high performance chicory inulin on constipation. Nutrition Research 20(5), p. 731-736. [Google Scholar]
- Xu, L., W. Yu, J. Jiang & N. Li, 2014: Clinical benefits after soluble dietary fiber supplementation: a randomized clinical trial in adults with slow-transit constipation. Zhonghua yi xue za zhi. 94(48), p. 3813-3816. [PubMed] [Google Scholar]
- Yang, J., H.P. Wang, L. Zhou & C.F. Xu, 2012: Effect of dietary fiber on constipation: A meta analysis. World Journal of Gastroenterology 18(48), p. 7378-7383. [PubMed] [Google Scholar]
- Voderholzer, W.A., W. Schatke, B.E. Mühldorfer, A.G. Klauser, B. Birkner & S.A. Müller-Lissner, 1997: Clinical Response to Dietary Fiber Treatment of Chronic Constipation. American Journal of Gastroenterology 92(1), p. 95-98. [PubMed] [Google Scholar]
- Ho, K.S., C.Y.M. Tan, M.A.M. Daud & F.Seow-Choen, 2012: Stopping or reducing dietary fiber intake reduces constipation and its associated symptoms. World Journal of Gastroenterology 18(33), p. 4593-4596. [PubMed] [Google Scholar]
- Rao, S.S.C., S. Yu & A. Fedewa, 2015, Systematic review: dietary fibre and FODMAP-restricted diet in the management of constipation and irritable bowel syndrome. Alimentary Pharmacology and Therapeutics 41(12), p. 1256-1270. [PubMed] [Google Scholar]
- Martin, K., C.F. Jackson, R.G. Levy & P.N. Cooper, 2016: Ketogenic diet and other dietary treatments for epilepsy. Cochrane Database of Systematic Reviews 2020(6): CD001903. [PubMed] [Google Scholar]
- Rowe, N. et al. 2015: Ten-Year Single-Center Experience of the Ketogenic Diet: Factors Influencing Efficacy, Tolerability, and Compliance. The Journal of Pediatrics 166(4), 1030-1036.e1. [PubMed] [Google Scholar]
- Han, Y.H., M.Y. Yon & T.S. Hyun, 2008: Effect of Prune Supplementation on Dietary Fiber Intake and Constipation Relief. Korean Journal of Community Nutrition 13(3), p. 426-438. [Google Scholar]
- Antonelli, M. & D. Donelli, 2021: Kiwifruit (Actinidia spp.) Dietary Consumption for Constipation: A Systematic Review and Meta-Analysis. Future Pharmacology 1(1), p. 27-40. [Google Scholar]
- Chan, A.O.O., G. Leung, T. Tong & N.Y.H. Wong, 2007: Increasing dietary fiber intake in terms of kiwifruit improves constipation in Chinese patients. World Journal of Gastroenterology 13(35), p. 4771-4775. [PubMed] [Google Scholar]
- Pavithra, A.S., R.G. Devi & A. Jyothipriya, 2019: Effect of orange on constipation patients. Drug Invention Today 12(6), p. 1166-1169. [Google Scholar]
- Katsirma, Z., E. Dimidi, A. Rodriguez-Mateos & K. Whelan, 2021: Fruits and their impact on the gut microbiota, gut motility and constipation. Food & Function 12, p. 8850-8866. [PubMed] [Google Scholar]
- Gao, H., J. Huo, H. Cao & Q. Gao, 2022: Effect of fruits intake on functional constipation: a systematic review and meta-analysis of randomized and crossover studies. (Preprint.) [Google Scholar]
- A.E. Kirkland, G.L. Sarlo & K.F. Holton, 2018: The Role of Magnesium in Neurological Disorders. Nutrients 10(6): 730. [PubMed] [Google Scholar]
- Murakami, K., S. Sasaki, H. Okubo, Y. Takahashi, Y. Hosoi & M. Itabashi, 2007: Association between dietary fiber, water and magnesium intake and functional constipation among young Japanese women. European Journal of Clinical Nutrition 61, p. 616-622. [PubMed] [Google Scholar]
- Dupont, C., A. Campagne & F. Constant, 2014: Efficacy and Safety of a Magnesium Sulfate–Rich Natural Mineral Water for Patients With Functional Constipation. Clinical Gastroenterology and Hepatology 12(8), p. 1280-1287. [PubMed] [Google Scholar]
- Mori, S. et al. 2019: A Randomized Double-blind Placebo-controlled Trial on the Effect of Magnesium Oxide in Patients With Chronic Constipation. Journal of Neurogastroenterology and Motility 25(4), p. 563-575. [PubMed] [Google Scholar]
- Morishita, D. et al. 2021: Senna Versus Magnesium Oxide for the Treatment of Chronic Constipation: A Randomized, Placebo-Controlled Trial. The American Journal of Gastroenterology 116(1), p. 152-161. [PubMed] [Google Scholar]
- Kinnunen, O. & J. Salokannel, 1987: Constipation in elderly long-stay patients: its treatment by magnesium hydroxide and bulk-laxative. Annals of Clinical Research 19(5), p. 321-323. [PubMed] [Google Scholar]
- The Japanese Ministry of Health, Labour and Welfare, 2015: Pharmaceuticals and Medical Devices Safety Information, in Japanese.
- Mori, H. et al. 2019: Clinical features of hypermagnesemia in patients with functional constipation taking daily magnesium oxide. Journal of Clinical Biochemistry and Nutrition 65(1), p. 76-81. [PubMed] [Google Scholar]
- Mori, H., J. Tack & H. Suzuki, 2021: Magnesium Oxide in Constipation. Nutrients 13(2): 421. [PubMed] [Google Scholar]
- Golzarian, J., H.W. Scott & W.O. Richards, 39: Hypermagnesemia-induced paralytic ileus. Digestive Diseases and Sciences 39, p. 1138-1142. [PubMed] [Google Scholar]
- Gottlieb, K., V. Wacher, J. Sliman & M. Pimentel, 2015: Review article: inhibition of methanogenic archaea by statins as a targeted management strategy for constipation and related disorders. Alimentary Pharmacology and Therapeutics 43(2), p. 197-212. [PubMed] [Google Scholar]
- Pimentel, M., C. Chang, K.S. Chua, J. Mirocha, J. DiBaise, S. Rao & M. Amichai, 2014: Antibiotic Treatment of Constipation-Predominant Irritable Bowel Syndrome. Digestive Diseases and Sciences 59, p. 1278-1285. [PubMed] [Google Scholar]
- Schryver, A.M. De Schryver, Y.C. Keulemans, H.P. Peters, L.M. Akkermans, A.J. Smout, W.R. De Vries & G.P. Van Berge-Henegouwen, 2004: Effects of regular physical activity on defecation pattern in middle-aged patients complaining of chronic constipation. Scandinavian Journal of Gastroenterology 40(4), p. 422-429. [PubMed] [Google Scholar]
- Gao, R. et al. 2019: Exercise therapy in patients with constipation: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Scandinavian Journal of Gastroenterology 54(2), p. 169-177. [PubMed] [Google Scholar]
- Preston, D.M. & J.E. Lennard-Jones, 1985: Animismus in Chronic Constipation. Digestive Disease and Sciences 30(5), p. 413-418. [PubMed] [Google Scholar]
- Rao, S.S.C., A.K. Tuteja, T. Vellema, J. Kempf & M. Stessman, 2004: Dyssynergic Defecation: Demographics, Symptoms, Stool Patterns, and Quality of Life. Journal of Clinical Gastroenterology 38(8), p. 680-685. [PubMed] [Google Scholar]
- Rao, S., K. Seaton, M. Miller, K. Brown, I. Nygaard, P. Stumbo, B. Zimmerman & K. Schulze, 2007: Randomized Controlled Trial of Biofeedback, Sham Feedback, and Standard Therapy for Dyssynergic Defecation. Clinical Gastroenterology and Hepatology 5(3), p. 331-338. [PubMed] [Google Scholar]
- Rao, S.S.C., K.D. Welcher, J.S. Leistikow, 1998: Obstructive defecation: a failure of rectoanal coordination. The American Journal of Gastroenterology 93(7), p. 1042-1050. [PubMed] [Google Scholar]
- Bleijenberg, G. & H.C. Kuijpers, 1994: Biofeedback Treatment of Constipation: A Comparison of Two Methods. American Journal of Gastroenterology 89(7), p. 1021-1026. [PubMed] [Google Scholar]
- Heymen, S., K.R. Jones, Y. Scarlett & W.E. Whitehead, 2003: Biofeedback Treatment of Constipation. A Critical Review. Diseases of the Colon & Rectum 46, p. 1208-1217. [PubMed] [Google Scholar]
- Verkuijl, S.J., M. Trzpis & P.M.A. Broens, 2022: The anorectal defaecation reflex: a prospective intervention study. Colorectal Disease 24(7), p. 845-853. [PubMed] [Google Scholar]
- Sikirov, B.A., 1989: Primary constipation: An underlying mechanism. Medical Hypotheses 28(2), p. 71-73. [PubMed] [Google Scholar]
- Suri, H., D. Suri & K. Bansal, 2020: Squatting of Western Toilet-A Review. Journal of Advanced Medical and Dental Sciences Research 8(11), p. 102-104. [Google Scholar]